ANADOLU YAKASI HAYIR LOKMASI
Osmanlı tarihinde ve eski mahalle kültüründe insanlar, lokma dağıtarak, birlik ve beraberlik kurarlar, sevinçlerini ya da üzüntülerini, Anadolu Yakası hayır lokması adı verilen tatlıyı dağıtarak, paylaşır ve hayır duası alırlarmış. Hayır lokması dağıtmak, bir gelenek haline gelmiştir. Bu gelenek, günümüzde de başta Ege Bölgesi olmak üzere, tüm ülkede sürmektedir. Kişi kendi niyeti için, para vererek lokma döktürüp, herkese dağıtır ve bu işi hayır için yapar. Bu yüzden adı ‘hayır lokmasıdır’. Hayır lokması, ülkemizde din ve kültürü birleşiminden oluşmuş bir gelenektir. Sadece dışı çıtır, şerbetlenmiş hamur değil, manevi bir değerdir.
Tarihte ve Günümüzde Hayır Lokması
Basit mayalı hamurun, kızgın yağda kızartılması ve ardından soğuk şerbete batırılıp, hazır hale geldiği tatlı, lokma tatlısıdır. Lokma tatlısının, dışı çıtır, içi yumuşak ve şerbetlidir. Oldukça lezzetli ve basittir. Basit olmasına rağmen lezzetli oluşu bu zamana kadar gelmesinin en büyük nedenidir. Kültürümüze, Araplardan geçtiği söylenir. Osmanlı döneminde, lokma tatlısı yaptırıp, dağıttırmak oldukça önemli bir gelenektir. Sünnet düğünlerinde, seferden dönüldüğünde, savaş kazanıldığında, sevindirici bir haber olduğunda ya da cenazelerde, lokmacılar dualar ile lokma hazırlar ve tüm halka dağıtırdı. Lokmayı yiyen halk, hayır sahibine dualar ederdi. Daha sonra bu gelenek, ülkemizde eski mahallelerde de sürdü, mahallede birisi lokma yapsa hemen tüm eşi dostu toplayıp ikram edip, yerlermiş. Düğün, dernek, cenaze olduğu zaman lokmacılar tüm mahalleye yetecek kadar lokma hazırlayıp, dağıtırlarmış. Günümüzde ise durum bunlardan pek farklı değil. Hayır sahipleri, dilekleri ya da niyetleri için Anadolu Yakası hayır lokması dağıtmaktadırlar.
Kimler Hayır Lokması Dağıtabilir?
Aslında hayır duası almak isteyen herkes Anadolu Yakası hayır lokması dağıtabilir. Ancak hayır lokmasını çoğunlukla,
- Cenazelerde ölen kişinin ruhuna dua okunması için,
- Düğünlerde evlenecek çiftlerin, mutluluğunu paylaşmak, birlikte bir ömür sağlıkla yaşamaları için dua etmek için,
- Sünnet düğünlerinde mutluluğu paylaşmak, hayır duası almak için,
- Mevlitlerde ölen kişiyi anmak, ruhuna dualar etmek için,
- Kandillerde komşuya, eşe, dosta bir şeyler ikram etmek, dağıtmak sevap olduğu için,
- Yeni bir iş yeri açıldığında, bir bebek doğduğunda
Tercih edilmektedir.
